Een van de bijzonderheden van de procedure sociale verkiezingen is de retroactieve bescherming tegen ontslag. Deze is van toepassing op de kandidaten die werknemersvertegenwoordiger in de ondernemingsraad of het comité voor preventie en bescherming op het werk willen worden. De ontslagbescherming heeft minstens 65 dagen retroactieve werking, aangezien de ontslagbescherming aanvangt op X - 30 (tussen 14 januari en 27 januari 2024), terwijl de vakbonden hun lijsten met kandidaten pas tegen X + 35 (tussen 19 maart en 1 april 2024) moeten indienen. Er is dus een periode waarin de werkgever niet met zekerheid kan weten op welke werknemers de ontslagbescherming onder de wet van 19 maart 1991 houdende bijzondere ontslagregeling voor de personeelsafgevaardigden in de ondernemingsraden en in de comités voor veiligheid, gezondheid en verfraaiing van de werkplaatsen alsmede voor de kandidaat-personeelsafgevaardigde van toepassing is.
Het antwoord op de vraag wanneer een werkgever wel hierover zekerheid verkrijgt, toont aan dat de procedure sociale verkiezingen complex kan zijn.
Op de eerste plaats moet een werkgever beseffen dat X + 35 de uiterste datum is voor het neerleggen van kandidatenlijsten, zodat de vakbonden ook vroeger hun lijsten kunnen indienen. In dat geval kan tot X + 35 een nieuwe lijst ingediend worden. De ontslagbescherming is alleen van toepassing op de kandidaten uit de laatste lijst die binnen de deadline werd ingediend.
Uiterlijk op X + 40 moet de werkgever de ingediende lijsten aanplakken binnen de onderneming.
Vervolgens is er een termijn van zeven dagen waarin de werkgever elke kiezer en elke organisatie die kandidaten heeft voorgedragen een klacht kan indienen tegen een kandidatuur, indien deze niet zou voldoen aan alle wettelijke voorwaarden, bijvoorbeeld bij rechtsmisbruik. De werkgever moet dan uiterlijk de dag nadien de organisatie die de kandidaat voorgesteld heeft hiervan op de hoogte te brengen. Die organisatie moet uiterlijk tegen X + 54 antwoorden of de kandidatuur al dan niet behouden wordt. De betrokken organisatie kan dus eventueel op X + 54 meedelen dat de kandidaat wordt vervangen. Dit is wel alleen maar het geval indien de oorspronkelijke kandidaat op X – 30 in de onderneming tewerkgesteld was.
De werkgever en de vakbonden kunnen bij de Arbeidsrechtbank beroep aantekenen indien ze van oordeel zijn dat een kandidatuur niet voldoet aan alle wettelijke voorwaarden, ongeacht of er eerst een klacht was. Dit beroep moet ingesteld worden binnen de vijf dagen, te rekenen vanaf X + 47 (indien er geen klacht was) of X + 56 (indien er wel een klacht was). De Arbeidsrechtbank moet uitspraak doen binnen een termijn van veertien dagen na het indienen van het beroep.
Op X + 76 (tussen 7 en 20 april 2024) is er ten slotte een laatste mogelijkheid voor de vakbonden om hun kandidatenlijsten te wijzigen. Dit is wel alleen mogelijk bij overlijden, ontslagname (uit de onderneming of uit de vakbond), bij intrekking van de kandidatuur of bij wijziging van categorie van een kandidaat. De wet regelt niet uitdrukkelijk wat er juist moet gebeuren indien deze vervanging zou worden betwist.
Pas uiterlijk op dertien dagen voor de eigenlijke verkiezingen kan een werkgever met zekerheid weten wie juist valt onder de ontslagbescherming uit de wet van 19 maart 1991.
Frederic Brasseur
Advocaat DLA Piper UK LLP
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de hr-wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
