Privacyverklaring

Maturiteit vakbondsrelatie leidt naar modern loonbeleid

18 april 2024
Tekst
Gert Verlinden
Beeld
Geert Walschap

Umicore rolde in 2023 een gemoderniseerd en geharmoniseerd loonbeleid uit. Een traject van meer dan een decennium, maar wel solide gedragen door het management en de vakbonden. Elke individuele medewerker gaat er financieel op vooruit, maar niet in dezelfde mate. “Problemen lossen we het liefst aan de bron op, zo diep mogelijk in de organisatie”, aldus Geert Walschap.

Geert Walschap is head of people & organisation voor de activiteit Recycling bij Umicore en in België eindverantwoordelijke voor de syndicale relaties. Samen met de hr-managers in de lokale sites is hij het gezicht naar de vakbonden. Het nieuwe loonbeleid steunt op drie pijlers:

  1. Een aantrekkelijke basisverloning, afgestemd op de Belgische arbeidsmarkt als referentiekader
  2. De invoering van een prestatiegebonden loonelement waar iedereen voor in aanmerking komt
  3. De introductie van een cafetariaplan, afgestemd op de behoeften en de levensfase van elke medewerker.

Het harmoniseringsproces van het loonbeleid dateert van meer dan tien jaar geleden. Principieel werkte Umicore de verschillen weg tussen de statuten van arbeiders en bedienden, en tussen de verschillende sites. Vanaf 2016 kwamen er bijvoorbeeld eengemaakte pensioenplannen en eindejaarspremie. Het proces kent een stroomversnelling in 2019. Hiervoor zijn twee katalysatoren verantwoordelijk:

  • Structurele tekorten op de arbeidsmarkt in een concurrentiële omgeving met de nabijheid van de Antwerpse haven en de petrochemische sector.
  • Een grote behoefte aan nieuwe medewerkers.

Tegelijk wil Umicore de discriminatie tussen arbeiders en bedienden de wereld uit helpen, het loonsysteem vereenvoudigen en aantrekkelijker maken, en juridische risico’s ontmijnen. Geert Walschap erkent de recurrente investering van een dergelijke operatie, maar alle betrokken partijen waren unaniem in de wil om te slagen.

Cafetariaplan deel van loonbeleid

De afgesloten cao’s kennen een ingangsdatum op 1 januari 2023. “Elke individuele medewerker maakt vooruitgang, maar niet iedereen in dezelfde mate”, aldus Geert Walschap. “Dat brengt uitdagingen met zich mee. De verloning van de arbeiders stijgt in verhouding tot die van de bedienden het sterkst. Dat is nodig om de vereiste profielen aan te trekken.”

Umicore liet voor de introductie van het cafetariaplan een digitaal platform ontwikkelen. “Bijzonder gebruiksvriendelijk. Zeventig procent van de werknemers maakt er gebruik van”, stelt Geert Walschap. Het populairste verloningselement is multimedia. Het bedrijf integreerde het bestaande fietsleaseprogramma in het cafetariaplan. Werknemers hebben bijvoorbeeld de optie om hun hospitalisatieverzekering te financieren of opleidingen aan te kopen met hun flexibele budget. “Het cafetariaplan werkt retentieverhogend. Medewerkers voelen zich steviger verbonden aan de werkgever via de gefinancierde voordelen.”

Individuele prestatiegebonden bonus

Alle medewerkers die zich niet in een opleidingsfase bevinden, komen in aanmerking om een prestatiegebonden loonelement te ontvangen. Dat gebeurt voor het eerst in het voorjaar van 2024 op basis van hun verwezenlijkingen in 2023. “Maximaal tien procent van de doelgroep ontvangt een bonus”, licht Geert Walschap toe. “We doen de oefening nu voor het eerst. Het is een proces waarbij de manager een medewerker nomineert, waarna kalibratiesessies volgen. Hr faciliteert. Welke criteria we hanteren? De criteria zijn kwalitatief en beschrijvend. We passen geen kwantitatieve of numerieke maatstaven toe. In de cao staat beschreven dat het gaat over medewerkers die systematisch de uitvoering van de resultaatsgebieden van hun functie overschrijden.”

Laag personeelsverloop

Nu het moderniserings- en harmoniseringstraject is gelopen, leeft er een gevoel van tevredenheid bij alle betrokken partijen. Geert Walschap onthult dat het geen makkelijke rit was en af en toe hobbelig verliep. Er zat een omvangrijke en verscheiden groep rond de tafel: hoofdafgevaardigden van de arbeiders en bedienden van de verschillende lokale sites én nationale secretarissen. “Het was zoeken naar het juiste evenwicht. De succesfactoren? De maturiteit van alle gesprekspartners, de wil om te slagen en een precedent bouwen dat complexe dossiers oplossen lukt in België.”

Umicore bleef bescheiden in de viering van het succes, maar wijst wel op de Top Employer-certificering en de speciale onderscheiding voor inspanningen naar de arbeiderspopulatie. Het personeelsverloop blijft laag. Uit exitgesprekken blijkt dat remuneratie als reden voor vrijwillig vertrek in sterke mate is afgenomen.

Sociale verkiezingen

Umicore en de syndicale partners sloten het akkoord twee jaar voorafgaand aan de sociale verkiezingen. Die vinden in mei 2024 plaats. Op die manier verliepen de onderhandelingen in een sereen en constructief klimaat. “De profilering naar de verkiezingen vindt traditioneel kort in de aanloop van de verkiezingsdagen plaats”, legt Geert Walschap uit. “Op dit moment is er nog weinig merkbaar.” Geert Walschap is eindverantwoordelijke voor de sociale relaties. Per technische bedrijfseenheid vinden verkiezingen plaats, onder leiding van de site hr-manager. Extra expertise halen ze intern of bij sectorfederatie Agoria.

Leiderschap

De eerste lijn supervisor is in de fabriek het eerste aanspreekpunt bij vragen van de vakbonden. Umicore zet al jaren fors in op leiderschapsontwikkeling. Ook rond sociale dialoog bestaat er een ontwikkelingstraject. Zo willen we de dialoog tussen leidinggevenden en vakbondsvertegenwoordigers constructief houden. “Als er vragen of problemen zijn, moet je die zo diep mogelijk in de organisatie oplossen, dicht bij de bron. Wanneer een kwestie escaleert, neemt die meestal grotere proporties aan. Dat maakt het moeilijker om tot een vergelijk te komen”, aldus Geert Walschap.

(apart kader)

Vijf tips om samen met syndicale partners een loonbeleid te moderniseren

  1. Alle neuzen in dezelfde richting bij het management en hr. Creëer eerst een stevig draagvlak. Zo’n project overstijgt hr. De top moet achter de visie staan en zelfs vragende partij zijn.
  2. Formuleer van bij het begin de doelstellingen zeer helder. Wees duidelijk over de te leveren inspanningen en investeringen.
  3. Een omvangrijke groep aan syndicale vertegenwoordigers rond de tafel werkt aanvankelijk stroever, maar is op termijn de beste manier. Je betrekt méér mensen en iedereen is deel van het akkoord. Dat is een voordeel inzake de implementatie en communicatie nadien.
  4. Openheid, transparantie en vertrouwen in de relatie van hr naar directie en vakbonden. Zo ontstaat ruimte voor de nodige concessies langs beide kanten.
  5. Onderschat en romantiseer een traject niet want er zijn harde noten te kraken. Maar door er samen door te gaan, vorm je een sterk fundament voor de toekomstige syndicale samenwerking.