Privacyverklaring

Versterk de stressbuffers

25 september 2019
Tekst
Jo Cobbaut

Ruim 55% van onze werknemers heeft last van werkgerelateerde stress. Leidinggevenden ervaren die het vaakst. Maar niet-leidinggevenden kunnen meestal moeilijker om met stress en dan wordt stress een voedingsbodem voor andere problemen.

Over een periode van bijna drie jaar peilde Mensura via een online bevraging de werkgerelateerde stress bij ruim 28.000 werknemers. 23% van de ondervraagden had op het moment van de bevraging een leidinggevende functie.

Ervaren en omgaan

De stresservaring naar aanleiding van het werk is bij leidinggevenden groter dan bij niet-leidinggevenden. Ongeveer 60% van de leidinggevenden geeft aan matig tot zeer gestresseerd te zijn. Bij niet-leidinggevenden – zowel arbeiders als bedienden – is dat net geen 50%.

Op het vlak van omgang met werkstress, blijkt echter net het omgekeerde. Ook al geven leidinggevenden aan meer stress te ervaren, toch blijken ze beter in staat om ermee om te gaan. Zo’n vier op de vijf leidinggevenden (81%) beweren meestal tot altijd op een gezonde manier met hun stressniveau te kunnen omgaan. Bij niet-leidinggevenden is dat minder het geval: bijna een kwart (24%) geeft te kennen soms tot nooit gezond met werkstress om te kunnen.

Sleutels

Bart Vriesacker, stressexpert bij Mensura: “Het aantal werknemers dat substantieel stress ervaart blijkt hoog, gemiddeld 55%. Dat hoeft niet alarmerend te zijn: stress is niet per definitie negatief. Maar als ook de omgang ermee problematisch is, wordt het een voedingsbodem voor kleine of grotere kwalen. Denk maar aan overspannen zijn, lichamelijke ongemakken, tot zelfs burn-out.”

Dat leidinggevenden aangeven beter werkgebonden stress te kunnen managen, heeft vooral met controle te maken. Sturende functies hebben meer sleutels in handen om met hun stress om te gaan, zoals autonomie. Inspraak hebben in wie wat wanneer doet en hoe dat moet gebeuren zijn belangrijke buffers tegen stress.

Werkinhoud en mentale belasting zorgen voor meeste stress

Het onderzoek peilde ook stressoren en stressbuffers. In volgorde van frequentie:

  • de hoogste stressfactor is mentale belasting door de werkinhoud (zoals de nood aan concentratie);
  • werkdruk;
  • emotionele belasting door het werk (emoties veroorzaakt door de aard van het werk en professionele contacten);
  • de moeilijkheidsgraad van het werk en de sfeer op de werkvloer.

Bart Vriesacker: “Werksfeer is water én vuur voor stressbeleving. Een collegiale omgeving waar collega’s bijspringen voor elkaar helpt stress te kanaliseren. Het omgekeerde is ook waar: een toxische omgeving waar het principe ‘ieder voor zich’ geldt, is een vliegwiel voor druk en spanningen. Negatieve impact op de werksfeer straalt bovendien af op de productiviteit. Wie veel stress ervaart, werkt misschien meer uren, maar is uiteindelijk minder productief.”

De beste stressbuffers

  • Duidelijkheid

Volgens de respondenten zijn heldere werkprocedures en een duidelijke manier van werken de voornaamste stressbuffer.

  • Zelfstandigheid

Ook een belangrijke stressbuffer is (een zekere mate van) vrijheid en zelfstandigheid om het werk zelf te organiseren en beslissingen te nemen. Bart Vriesacker beseft dat dat niet in alle jobs evident of mogelijk is. "Veel arbeidersfuncties bieden op dat vlak weinig speelruimte. Nochtans geeft die groep duidelijk aan stress te ervaren." Besteed daar dus extra aandacht aan andere stressremmende factoren.

  • Steun van de baas

De bevraagde werknemers noemen als derde grootste stressbuffer de steun en waardering van een leidinggevende.

Reik leidinggevenden dus tools aan, want ze zijn niet allemaal geboren coaches met een luisterend oor. Bart Vriesacker vindt het dan ook zinvol om te investeren in leiderschapstrainingen die focussen op coaching en in sensibilisering van medewerkers.

Leer hen ook signalen herkennen. Sommige werknemers kloppen niet uit eigen beweging met een stressprobleem bij hun overste aan. "Wat heb je aan een opendeurcultuur als een leidinggevende nooit geleerd heeft hoe hij een gesprek over gevoelige materie in goede banen kan leiden? Praten werkt, maar dan moeten organisaties het ook faciliteren.”

Wat doen om stress te verminderen?

  1. Maak duidelijke afspraken. Zeker in deze tijden van snelle veranderingen, vervagende functiebeschrijvingen en meer projectmatig werk is het belangrijk om de rollen en verantwoordelijkheden duidelijk af te bakenen. Dat kan al veel gepieker, ergernissen of conflicten vermijden.
  2. Verhoog waar mogelijk de autonomie. Meer en meer duiken zelfsturende teams op in organisaties. Sommige organisaties durven het zelfs aan om enkel de grote krijtlijnen en objectieven te bepalen. De invulling om het doel te bereiken leggen ze bij de werknemers. Met de juiste omkadering is dit zeker een positief tegengewicht voor werkgebonden stress.
  3. Ondersteun leidinggevenden. Vooral coachend leiderschap, waarbij de leidinggevende ondersteunt en medewerkers helpt in het zelf zoeken naar oplossingen – en hen dus ook helpt groeien – is hierbij een concrete meerwaarde.