Volgens PwC Legal stegen zowel het aantal gig workers als de platforms tijdens de pandemie exponentieel. De consultant ziet dat regeringen en gerechtelijke instanties in vele Europese landen oordelen dat gig workers moeten worden beschouwd als werknemers. Aangezien ze nu dikwijls werken als zelfstandigen, is onzekerheid het gevolg.
In Gig Economy 2021 analyseerde PwC Legal nationale wetgevingen en jurisprudentie in acht Europese landen en het Verenigd Koninkrijk.
De term ‘gig economy’ verwijst naar alternatieve manieren van werk: tijdelijk werk, kortlopende projecten, specifieke opdrachten (ook wel ‘gigs’) zijn hier de norm. Niet zelden werken ze via platformbedrijven, die technologie inzetten om taken en werkers te coördineren. Denk aan de chauffeurs bij Uber of de bezorgers die bij Deliveroo werken.
PwC Legal concludeert dat regeringen en gerechtelijke instanties in vrijwel alle geanalyseerde landen oordelen dat gig workers moeten worden beschouwd als werknemers. Het werknemersstatuut gaat vaak gepaard met beschermende maatregelen die niet de vrijheid bieden die gig workers en platforms, of wat dat betreft de eindconsument, zo graag willen. Tegelijk worden gig workers nog steeds vaak ingezet als zelfstandigen. Hoewel dat zelfstandigenstatuut voldoet aan hun behoeften van vrijheid en flexibiliteit, biedt het niet de bescherming die werknemers genieten. Als platforms hun zelfstandige medewerkers wel bijkomende voordelen bieden, lopen ze vaak het risico dat hun medewerkers automatisch worden beschouwd als werknemers.
Slechts een paar landen gaan op zoek naar een hybride oplossing. Zowel in Frankrijk als in Italië heeft de regering een zelfstandigenstatuut voor gig workers ingevoerd, in een poging om ze extra sociale bescherming te bieden. In België volstaat het huidige juridisch kader niet voor alle behoeften van het nieuwe fenomeen van de gig economy. De overheid overweegt echter om de wetgeving te actualiseren.
Een andere conclusie van het rapport is dat de meeste geanalyseerde landen het aan de bevoegde rechtbanken overlaten om te beslissen over het sociale statuut van gig workers. Het is dan ook geen verrassing dat het werknemersstatuut keer op keer weer als oplossing uit de bus komt. Landen blijven vasthouden aan hun vaste tweedeling tussen werknemersstatuut enerzijds en zelfstandigenstatuut anderzijds, waarbij ze de arbeidsvoorwaarden voor beide statuten op een gelijk niveau trachten te brengen. Die van werknemers gelden dan als de norm.
Aangezien het gerechtelijk systeem alleen gebruik kan maken van het juridisch kader dat in een land reeds bestaat, lijkt er vooralsnog geen innovatieve en baanbrekende jurisprudentie aan te komen, aangezien de rechtbanken oordelen op basis van verouderde wetgeving, zo schrijft PwC Legal.
Pascale Moreau, Partner bij PwC Legal, ziet in coronapandemie “de ultieme katalysator, die de verborgen behoeften van onze samenleving aan de oppervlakte heeft gebracht. Nadat thuiswerk op massale schaal werd ingevoerd, geven werknemers nu ook duidelijk aan dat ze op zoek zijn naar een zekere mate van flexibiliteit die het huidige juridische kader niet biedt. Daardoor komt het concept van het traditionele werknemersstatuut steeds meer onder druk te staan. Het is meer dan ooit duidelijk dat we evolueren naar nieuwe manieren van werken, zoals de gig economy.”
We hebben het afgelopen jaar geen revolutionaire vooruitgang geboekt, en de vraag die zich opdringt is hoe we het potentieel van de gig economy goed kunnen benutten.
Pascale Moreau vindt dat we het potentieel van de gig economy niet kunnen benutten op basis van extra jurisprudentie. De specialist arbeidsrecht pleit ervoor om het arbeidsrecht om te denken: “We hebben een juridisch kader nodig dat openstaat voor flexibiliteit en tegelijk voldoende bescherming biedt. De vraag is dan ook of de klassieke tweedeling tussen werknemer en zelfstandige nog steeds relevant is in de arbeidsmarkt van vandaag, en vooral in die van morgen. Als een bedrijf zijn gig workers sociale bescherming wil bieden, kunnen die alleen maar kiezen voor een werknemersstatuut. Het is dan ook essentieel dat we de huidige wetgeving aanpassen en meegaan met de tijd.”
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de hr-wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
