De ziektecijfers in de zorg liggen maar liefst 36 % hoger dan het gemiddelde over alle sectoren heen. Coronabesmettingen en de maandenlange psychosociale druk eisen hun tol. Acerta en IDEWE pleiten voor loopbaansparen en meer autonomie voor werknemers in de zorg.
Acerta zette gegevens over 260.000 werknemers bij 40.000 werkgevers uit de private sector af tegen een dataset van 28.000 werknemers uit de zorgsector.
Alle vormen van afwezigheden door ziekte (kort, middellang en lang) samengeteld, kampte de zorg in 2020 met maar liefst 36 % meer verzuim in vergelijking met de andere sectoren. Vooral bij de langdurig zieken - afwezigheid van een jaar of langer - is het verschil met de andere beroepssectoren stuitend: +46,5 %.
Het kort ziekteverzuim – minder dan een maand, met gewaarborgd loon – in de Belgische zorgsector lag in 2020 24,6 % hoger dan het kort ziekteverzuim voor alle sectoren samen.
Het middellang ziekteverzuim – tussen een maand en één jaar, na gewaarborgd loon – lag dan weer 30,6 % hoger in de zorgsector in vergelijking met het gemiddelde over alle sectoren heen.
Ellen Van Grunderbeek, juridisch adviseur kenniscentrum Acerta, ziet wel een thuiswerkeffect: “De algemene cijfers tonen dat thuiswerk een gunstig effect heeft op (kort) ziekteverzuim. Je kan te ziek zijn om naar het werk te gaan, maar niet noodzakelijk zo ziek dat je niet kan werken. Dat is een van de oorzaken voor het lagere ziekteverzuim in 2020. Maar thuiswerk is in de zorgsector in de meeste gevallen niet mogelijk. Daarnaast eisen de extra werkdruk en de vele (risico)contacten met patiënten een grote tol.”
Specifiek het kortstondig ziekteverzuim lag in 2020 bijna 10 % hoger dan in het jaar voordien. Alles samen werden 3,4 % van de werkbare uren niet gepresteerd wegens ziekte minder dan een maand van het personeel.
De cijfers staan daarmee haaks op de algemene trend bij de werkende Belgische bevolking. Over alle sectoren heen daalde het kortstondig ziekteverzuim in ons land in 2020 met 3,7 %, mede dankzij het vele thuiswerk en het beperktere fysieke contact.
Een deel van het ziekteverzuim in de zorg is te wijten aan coronabesmettingen. Maar volgens IDEWE, de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk, is ook de aanhoudende mentale druk een belangrijke oorzaak van het ziekteverzuim.
Lode Godderis, CEO van IDEWE, denkt dat zeker de tweede golf “er zwaar ingehakt heeft bij het zorgpersoneel. Zij vormden toen al maanden het eerstelijnsfront tegen corona. Toen werd ook almaar duidelijker dat het geen sprint maar een marathon zou worden. Wanneer de coronacijfers even beter waren, dan werden ze erna geconfronteerd met een nieuwe golf. Bovendien weten ze ook dat ze na corona werk zullen moeten inhalen van zorg en ingrepen die werden vooruitgeschoven. De vaccinatiecampagne geeft hen nu wel opnieuw hoop voor de toekomst.”
Acerta ziet twee maatregelen: loopbaansparen en meer autonomie voor het personeel. Ellen Van Grunderbeek, Kenniscentrum Acerta, noemt ‘autonomie’ de sleutel. Geef het zorgpersoneel meer controle over hun werkleven. Er zijn overuren gepresteerd, vakanties niet opgenomen...
Nu is een goed moment om een systeem van loopbaansparen te overwegen. Daarmee kunnen mensen voor zichzelf een langere ademruimte inplannen wanneer ze daaraan toe zijn. Dat kan een heel motiverend lichtpunt zijn.
Loopbaansparen geeft de mogelijkheid aan de werknemer om bepaalde tijdselementen (bijvoorbeeld niet opgenomen extralegale verlofdagen en bepaalde overuren) op te sparen en deze pas later in de loopbaan op te nemen, als er nood is aan een loopbaaninterval. Denk bijvoorbeeld aan langere vakantieperiode voor een grote reis. Dit is een win voor de werknemer, de werkgever en de overheid. De werknemer spaart het te veel aan uren en dagen op en neemt deze pas op als hij er nood aan heeft. Hij betaalt zelf deze afwezigheid, aangezien het loon voor die dagen ook pas wordt uitbetaald bij opname.”
Ook een systeem waarbij het personeel zelf zijn werkroosters kan bepalen of invullen, geeft meer autonomie. “De oude werkrecepten in de zorg zijn het voorbije jaar zwaar getest en niet overal toereikend gebleken.”
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de hr-wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
