Privacyverklaring

Bijna één kwart van de arbeidstijd niet gepresteerd door pandemie

15 mei 2020
Tekst
Jo Cobbaut

In april zaten meer dan een op de drie bedienden en meer dan de helft van de arbeiders minstens één dag tijdelijk werkloos thuis. In totaal was minstens 11% van de werkenden in april de hele maand tijdelijk werkloos. Meer en meer tijdelijk werklozen kregen een stukje loon bijgepast door hun werkgever.

De analyse komt van hr-dienstengroep Acerta op basis van de loongegevens bij een staal van meer dan 32 000 werkgevers.

In april steeg het percentage werknemers dat minstens één dag tijdelijk werkloos (TW) was met de helft in vergelijking met eind maart. Een op de drie bedienden zat in april minstens één dag tijdelijk werkloos thuis of 40% meer dan de laatste weken van maart (weken 12 en 13). Bij de arbeiders kreeg bijna zes op de tien (56%) te maken met tijdelijke werkloosheid, bij kaderleden gaat het om 22%.

Tijdelijke werkloosheid verlengd

Kathelijne Verboomen, directeur Kenniscentrum Acerta, wijst erop dat het systeem van tijdelijke werkloosheid ondertussen verlengd is tot eind juni. Federaal minister van Werk en Economie Nathalie Muylle (CD&V) wil het systeem zelfs tot 1 september verlengen. “We steunen de beslissing,”, zegt Kathelijne Verboomen, “want het laat ondernemingen toe om hun werknemers in dienst te houden en hen opnieuw te activeren in hun onderneming op het tempo dat de vraag naar arbeid terug aantrekt. Hierdoor wordt vermeden dat werkgevers genoodzaakt worden om werknemers te ontslaan, die ze later, als de vraag voldoende terug toeneemt, absoluut nodig zullen hebben.”

Het systeem werkt, zo blijkt uit de ontslagcijfers die Acerta verzamelde: “Ze zijn licht gedaald ten opzichte van de periode voor corona. We verwachten ook dat de komende weken en maanden ondernemingen geleidelijk aan minder een beroep zullen doen op tijdelijke werkloosheid, in aantal dagen en in het aantal werknemers dat ermee te maken krijgt”, aldus Kathelijne Verboomen. “Werkgevers bereiden zich in elk geval voor op verschillende scenario’s: we krijgen zowel vragen over de uitbreiding van het stelsel van tijdelijke werkloosheid als over (collectief) ontslag.”

Ruim een op de tien minstens twintig dagen tijdelijk werkloos

Een op de tien werknemers (11,6 %) zat in april minstens twintig werkdagen thuis. Het werkelijke aantal dat een hele maand tijdelijk werkloos was, ligt in werkelijkheid nog hoger omdat deeltijdse werknemers, ook als zij volledig tijdelijk werkloos zijn, nog steeds een beperkt aantal dagen werkloosheid zullen hebben. Bijvoorbeeld iemand die de helft werkt met volledige dagen, zal in deze cijfers naar voren komen met tien of elf dagen tijdelijke werkloosheid en dus ook geen arbeidsprestaties geleverd hebben gedurende de ganse maand.

Handel het zwaarst getroffen

In de handel is het percentage werknemers dat de hele maand tijdelijk werkloos was het grootst: 10%. In de dienstensector vinden we dan weer het grootste percentage arbeiders (15%) dat de volledige maand werkloos was.

23% van aantal werkbare dagen in april naar tijdelijke werkloosheid 

Als we de tijdelijke werkloosheid afzetten tegenover het aantal dagen waarop werknemers theoretisch arbeidsprestaties moesten leveren op basis van hun arbeidsregime, dan komen we aan een globale tijdelijke werkloosheid van 23% voor de werknemers die een job hebben. Kathelijne Verboomen: “Dit betekent dat bijna één kwart van de arbeidstijd niet gepresteerd werd vanwege de corona-pandemie. Dit is een zeer hoog percentage, maar niet zo onverwachts.” De heropstart in mei zal dit cijfer doen dalen, maar ook dan zal nog een belangrijk deel van het aantal arbeidsdagen niet gepresteerd worden.

Dubbel zoveel tijdelijk werklozen krijgt bijpassing van werkgever

In april kreeg een vijfde van de getroffen werknemers een stukje loon bijgepast door zijn/haar werkgever (sociale fondsen niet meegerekend). Dat is een verdubbeling in vergelijking met eind maart, toen het systeem van tijdelijke werkloosheid net ingevoerd werd. Toen ging het om een op de tien tijdelijk werklozen die een aanvulling op het loon kreeg, zo bleek al uit een eerdere analyse van Acerta.

Tijdelijke werkloosheid sterkst gestegen in financiële sector

Het aantal tijdelijk werklozen nam in april in alle sectoren toe, zij het niet overal even sterk. Het grootste percentage werknemers met tijdelijke werkloosheid vind je bij de arbeiders en in het bijzonder bij de arbeiders uit de dienstensector: 73%. Bij de bedienden werden vooral zij in de handel en de maakindustrie minstens één dag op tijdelijke werkloosheid gezet. De toename van de toepassing van tijdelijke werkloosheid is het grootst in de financiële sector, maar het aandeel daar blijft wel klein.

% minstens 1 dag tijdelijke werkloosheid tweede helft maart en volledig april 2020, per statuut, per sector  

Vooral in grotere bedrijven minder tijdelijke werkloosheid bedienden

De details van de analyse door Acerta leren: hoe groter het bedrijf, hoe minder tijdelijke werkloosheid wordt toegepast voor bedienden, zowel in aantal dagen als in aantal bedienden dat ermee te maken krijgt.

Voor arbeiders is er géén verband tussen grootte van de werkgever en tijdelijke werkloosheid.

Er zijn ook wat minder vrouwen in tijdelijke werkloosheid. De  verklaring hiervoor is dat verhoudingsgewijs meer vrouwen in de social profit  werken, waar tijdelijke werkloosheid zich minder voordeed.

Acerta zag geen relatie tussen tijdelijke werkloosheid en anciënniteit: of je nu langer of korter in dienst bent, het maakt geen verschil.