Coronamoe, maar toch ook een stuk wijzer

Na ruim één jaar dapper werken op afstand sluipt coronamoeheid overal binnen. De roep om af en toe terug te keren, klinkt steeds luider. Productiemensen zijn niet langer jaloers op kantoorcollega’s. Ondanks aandoenlijke creativiteit met digitale borrels, overheerst een vlakke verveling (die digitale borrels, daar gaan we achteraf nog meewarig om glimlachen). De relaties verschralen, de samenwerking verliest een dimensie, de spontane invallen blijven uit … Bedrijven zijn geen eilanden, we herkennen wat we ook al zien in de maatschappij.

Des te interessanter is de bril van antropologe Jitske Kramer, die de gezondheidscrisis ook een cultuurcrisis noemt (p. 19). Tegelijk wijst Kramer dapper naar digitale hefbomen om te doen wat we vandaag als onmogelijk ervaren: elkaar aanvoelen, gevoelens delen, verhalen vertellen, samen trots zijn en successen beleven als team. Zij adviseert iets wat onmogelijk lijkt: plan het informele in. “Bij een ‘normale’ vergadering zijn de tien minuten voor en na de vergadering van even groot belang als de meeting zelf. Bel iemand op omdat het kan en vraag hoe het gaat. Ik ken een ceo die nu een online opendeurmoment heeft, waarbij medewerkers wekelijks een uur in een openstaande teamlink binnen kunnen komen voor informele gesprekken”, zo schrijft de antropologe. Voorzie in extra menselijke momenten. Wees bereid te horen hoe anderen zich voelen en deel ook je eigen gevoelens. Het gaat over een sfeer waarin we moeten willen en durven.”

Ik laat me meeslepen door haar voluntarisme en kijk enthousiast naar de technologie. Umango bijvoorbeeld (p. 22) ontwikkelt een tool die de informele momenten aan de koffiemachine in een andere vorm recreëert. Dat zijn nu eenmaal momenten met impact, hoe ontastbaar die verder ook mogen zijn. Daarnaast verzamelt de tool cruciale info bij werknemers en management over hoe zij netwerken en hun teamoverleg structureren. Dat instrument geeft zicht op patronen en schept de mogelijkheid om het proces te verbeteren. Zou het kunnen dat de technologie hier inzicht verschaft dat we voorheen nog niet hadden? Data daarover kunnen wellicht correlaties onthullen tussen enerzijds betrokkenheid en anderzijds communicatiepraktijken? Die data zouden hr extra argumenten geven voor interventies.

Ondertussen zijn we zoekende. In maart sprak ik met een aantal maakbedrijven over hoe zij de plotse lockdown van vorig jaar ervaarden. Allemaal merken ze toch ook een digitale doorbraak die definitief veranderd heeft hoe we opleiden, rekruteren, werkplekken inrichten, welzijn inschatten, teams aansturen, aandacht geven, vergaderen …

Want we hebben al die activiteiten moeten herdenken. Moet iederéén altijd mee in elke vergadering? Moet de hele dag één lange vergaderdag worden, puur omdat het kan? Die vragen riepen meteen nieuwe vragen op over betere voorbereidingen en over een beter evenwicht tussen synchroon en asynchroon werken. We zijn misschien coronamoe, maar ook een stuk wijzer, niet? Dankzij corona doen we een aantal zaken toch definitief anders. We doen ze efficiënter, soms ook effectiever, we doen ze flexibeler en we begrijpen dat we ze meer moeten doen op maat van de mens.

Wat een vooruitzicht!