Cao 149: Nieuw wettelijk kader voor telewerk dat aanbevolen of verplicht is omwille van de coronacrisis

De laatste jaren heeft telewerk aan populariteit gewonnen in België. Tot voor kort voorzag de Belgische wetgeving slechts in twee soorten telewerk: structureel telewerk (geregeld in de cao 85 betreffende het telewerk) en occasioneel telewerk (geregeld in de wet van 5 maart 2017 betreffende werkbaar en wendbaar werk). Met de collectieve arbeidsovereenkomst 149 betreffende aanbevolen of verplicht telewerk omwille van de coronacrisis (cao 149), die van toepassing is van 26 januari tot en met 31 december 2021, heeft de Belgische wetgever een specifiek kader gecreëerd voor telewerk dat door de Belgische regering verplicht of aanbevolen is in het kader van de maatregelen ter bestrijding van het covid-19-virus.

Cao 149 is alleen van toepassing op de ondernemingen die op 1 januari 2021 nog geen regelingen hebben uitgewerkt in het kader van structureel of occasioneel telewerk. Als er op ondernemingsniveau vóór 1 januari 2021 al een regeling inzake telewerk werd getroffen, blijft deze onverkort van toepassing en moet de onderneming niets ondernemen. Cao 149 voorziet enerzijds in een aantal principes en een referentiekader voor het telewerk, en anderzijds in een aantal bepalingen inzake het welzijn op het werk in verband met het telewerk.

Meer bepaald stelt de cao 149 dat telewerkers in principe dezelfde rechten en plichten inzake de arbeidsvoorwaarden genieten als diegene die van toepassing zijn op de telewerker wanneer hij of zij op de bedrijfslocatie werkt. Daarenboven moeten er binnen de onderneming afspraken gemaakt worden inzake het telewerk en meer bepaald over:

• De terbeschikkingstelling van de voor het telewerk benodigde apparatuur en technische ondersteuning (bijvoorbeeld een laptop);
• In het geval van gebruik van de eigen apparatuur van de telewerker, de vergoeding of betaling door de werkgever van kosten inzake installatie van relevante informaticaprogramma’s, gebruiks-, werkings-, onderhouds- en afschrijvingskosten;
• Bijkomende verbindingskosten

Cao 149 voorziet ook dat de telewerker zijn of haar werk organiseert binnen het kader van de in de onderneming geldende arbeidsduur. De werkgever heeft tevens de mogelijkheid om op gepaste en proportionele wijze controle uit te oefenen op de resultaten en/of de uitvoering van het werk. Daarenboven zullen er, voor zover mogelijk, afspraken worden gemaakt over ondermeer de (on)bereikbaarheid van de telewerker (met name de ogenblikken waarop de telewerker al dan niet te bereiken moet zijn).

Inzake het welzijn op het werk voorziet cao 149 voornamelijk een aantal informatieverplichtingen voor de werkgever. Zo moet de werkgever (i) de telewerkers inlichten over de preventiemaatregelen met betrekking tot de inrichting van de werkpost, het goede gebruik van de beeldschermen, de beschikbare ondersteuning op vlak van techniek en informatica, en (ii) de namen en contactgegevens meedelen van een aantal specifieke personen (de directe leidinggevende, de preventieadviseurs bevoegd voor arbeidsveiligheid, enzovoort).

Cao 149 legt de werkgever ten slotte de verplichting op om passende maatregelen te nemen om de verbondenheid van de telewerkers met de collega’s en met de onderneming te behouden en isolatie te voorkomen en hierbij bijzondere aandacht te besteden aan kwetsbare telewerkers (bijvoorbeeld omwille van hun thuissituatie). In het kader hiervan kan de werkgever, inzoverre toegelaten natuurlijk, werken met goed georganiseerde en beperkte terugkeermomenten.

Als er vóór 1 januari 2021 binnen uw onderneming geen afspraken over structureel of occasioneel telewerk werden gemaakt, zal de cao 149 van toepassing zijn. Als gevolg daarvan zal u de nodige stappen moeten nemen om een beleid inzake telewerk in te voeren op basis van cao 149. Het is belangrijk na te gaan of deze nieuwe cao verplichtingen voor u als werkgever met zich meebrengt.

Jascha Kolesnyk
Advocaat DLA Piper UK LLP