Privacyverklaring

Een op de vijf arbeidsdagen geboekt op tijdelijke werkloosheid

1 april 2020
Tekst
Jo Cobbaut

In maart kreeg gemiddeld 20% van het totale aantal arbeidsdagen de kwalificatie 'tijdelijke werkloosheid wegens overmacht'. Van de werknemers die om deze reden tijdelijk werkloos werden gesteld, kon de laatste week meer dan de helft zelfs niet meer één dag aan de slag.

Eind maart werd net geen 21% van het totale aantal arbeidsdagen van werknemers in België geboekt op tijdelijke werkloosheid, zo weet Acerta. De hr-dienstverlener baseert zich op loonberekeningen voor maart van de werknemers van meer dan 20.000 werkgevers.

In week 13 (de laatste volledige week van maart) ging ruim 51% van het aantal arbeidsdagen van arbeiders op aan tijdelijke werkloosheid; bedienden werden voor bijna 14% van hun aantal arbeidsdagen tijdelijk werkloos gesteld wegens tijdelijke overmacht. Pas op maandag 23 maart zijn de spelregels voor tijdelijke werkloosheid versoepeld naar een veralgemening tijdelijke werkloosheid door overmacht.

Naar tijdelijke economische werkloosheid overmacht

Nele Mertens, juridisch adviseur bij het Kenniscentrum van Acerta: “Voor hun arbeiders moesten werkgevers al eerder vaststellen dat de activiteit door de coronacrisis terugliep. Sommigen stonden al op tijdelijke economische werkloosheid, die dan eind maart naar tijdelijke economische werkloosheid overmacht is omgezet. Voor bedienden lag dit anders; de werkgever moest vóór de versoepeling van de spelregels een zware procedure opstarten om een beroep te kunnen doen op tijdelijke werkloosheid voor zijn bedienden. Vandaar dat het aantal bedienden waarvoor tijdelijke werkloosheid wegens overmacht wordt ingeroepen, verdubbelt vanaf week 13.  De eerste twee dagen van week 14 (30 en 31 maart) doen vermoeden dat in de nabije toekomst nog voor meer bedienden een beroep gedaan zal worden op dit stelsel .”

Stijgend aantal werknemers

De stijging van het aantal dagen tijdelijke overmacht doet zich niet alleen voor bij de werknemers voor wie het systeem al wordt toegepast. Ook het aantal betrokken personen stijgt.

In week 12 (16 tot 22 maart) was 24% van de werknemers minstens een dag tijdelijk werkloos, maar in week 13 werd dat al ruim 33%. Nele Mertens verwacht voor april nog een verdere stijging, zeker voor het aantal bedienden.

Meer dan helft tijdelijk werklozen op volledige tijdelijke werkloosheid

In week 13, de laatste volledige week van maart, kon meer dan de helft van de werknemers met tijdelijke werkloosheid geen enkele dag meer aan de slag. Bij de arbeiders was meer dan 60% van zij die tijdelijk werkloos werden gesteld, alle dagen van de week tijdelijk werkloos. Bij de bedienden die getroffen werden door tijdelijke werkloosheid was meer dan 50% de volledige week tijdelijk werkloos.

Nele Mertens: “Het percentage van werknemers dat einde maart de volledige week niet werkt wegens tijdelijke werkloosheid, ligt in werkelijkheid nog hoger. Voor wie deeltijds werkt, kan een minder aantal dagen tijdelijke werkloosheid ook betekenen dat ze die hele week niet hebben kunnen werken. Als ik bv. 4/5de werk, betekent vier dagen tijdelijke werkloosheid dat ik de hele week geen arbeidsprestaties heb geleverd."

Af te wachten valt of de stijging van het aantal arbeidsdagen tijdelijke werkloosheid en van het aandeel getroffen werknemers, zich doorzet. Nele Mertens: "Er zal bij zowel werkgevers als werknemers eerst ook wel een schrikreactie zijn geweest. Naarmate de bevolking wat meer vertrouwd geraakt met de situatie en met de specifieke maatregelen tegen corona - social distancing en strenge hygiëneregels –, zien we toch hier en daar weer activiteiten heropstarten. De gezondheids- en de economische situatie in ons land blijven evolueren en ze blijven nauw verbonden.”

Tijdelijke werkloosheid geeft economie veerkracht bij overmacht

Nele Mertens wijst erop dat deze tijdelijke werkloosheid werkgevers de mogelijkheid geeft om hun mensen in dienst te houden, ook al hebben ze op dat moment geen werk voor ze. "Het stelsel van tijdelijke werkloosheid garandeert de werknemers tegelijkertijd een vervangingsinkomen. En het systeem van tijdelijke werkloosheid laat werkgevers en werknemers toe om meteen weer in gang te schieten, zodra de situatie zich herstelt."

Onevenwicht activiteit in coronatijden verlegt grenzen

Nele Mertens wijst op een onevenwicht op de arbeidsmarkt: sommige sectoren komen handen te kort, waar andere met tijdelijke werkloosheid te maken hebben. "Het is de aanleiding voor bijzondere initiatieven van werkgevers en werknemers die economische werkloosheid vermijden door te proberen anders actief te blijven, met een andere activiteit. Dat kan de eigen activiteit zijn – bv. overschakelen op de productie van mondmaskers of beademingstoestellen."

Meervoudig werkgeverschap

Anderen ‘delen’ hun werknemers met werkgevers die hen vanwege een werkpiek graag zien komen, stelt Nele Mertens. Dat laatste kan o.a. via meervoudig werkgeverschap. "Werknemers kunnen dan weer beslissen om tijdelijk bij een andere werkgever te gaan werken die wel kan blijven produceren, of om zich als vrijwilliger in te zetten om de gezondheidscrisis te helpen bezweren.”

Bron: Acerta