Edmondson stelde vast dat performante teams minstens evenveel fouten maken. Maar in tegenstelling tot andere teams maken ze fouten bespreekbaar
Leren uit fouten is in een organisatiecontext makkelijker gezegd dan gedaan. Mensen falen nu eenmaal niet graag. Maar high performing teams gaan tegen onze natuur in. Zij zetten bewust in op het maken van en leren uit fouten.
Hebt u ooit een IKEA-meubel in elkaar gezet zonder de handleiding te lezen? Misschien was het resultaat aan het einde van de montage niet zoals het hoorde. Noodgedwongen begon u helemaal opnieuw en hield u rekening met de ‘missers’ van de eerste poging. In de vriendenkring delen en lachen we om onze flaters, maar eens we het bedrijf binnenstappen, verandert onze houding ten aanzien van fouten maken. We zijn dan niet alleen geneigd veilig te spelen om fouten te voorkomen. Als het dan toch gebeurt, leggen we de kaarten niet altijd op tafel. En dat in tegenstelling tot hippe slogans zoals fail fast en fail forward. Praten over productief falen - fouten beschouwen als leeropportuniteit - is makkelijk. Er effectief mee aan de slag gaan, is andere koek.
Amy Edmondson, professor aan Harvard, deed dertig jaar geleden onderzoek naar de relatie tussen fouten maken en teamperformantie. In haar hypothese ging ze ervan uit dat straffe teams minder fouten maken. De resultaten van het onderzoek draaiden anders uit dan gedacht. Edmondson stelde vast dat performante teams minstens evenveel fouten maken. Maar in tegenstelling tot andere teams maken ze fouten bespreekbaar. Dat kan alleen maar door een klimaat te scheppen waar teamleden zich veilig voelen om flaters toe te geven zonder dat ze het gevoel hebben erop afgerekend te worden. Zonder veilige context volgen mensen hun instinct en vermijden of verzwijgen we fouten. Als gevolg daarvan leert het team en de organisatie niet en bestaat het risico dat kleine, ogenschijnlijke verwaarloosbare foutjes die zich vandaag voordoen tot grote catastrofale gevolgen van morgen leiden.
Ook in de leercontext staan de meeste deelnemers van nature niet te springen om fouten te maken. Ervaren opleiders weten dat menig deelnemers wegkijken als het gevreesde woord ‘rollenspel’ valt. Op dat moment geef je je bloot en bestaat de kans dat de simulatie niet zal lopen zoals je gepercipieerd wil worden, want niemand wil afgaan. Nochtans, bij opleiding, coaching, mentoring, leren on the job stijgt het leerrendement naarmate deelnemers fouten maken. Leerexperten kunnen hierop invloed uitoefenen door de juiste mindset te schetsen, fouten te normaliseren en duidelijke afspraken te maken.
Denkpatronen beïnvloeden gedrag. Als u niet wordt weerhouden voor een job na een sollicitatiegesprek kan dat erg frustrerend zijn. U vraagt zich misschien af waar het fout is gegaan en waar u de mist bent ingegaan. Sommigen blijven in boosheid zitten en ervaren de afwijzing als een persoonlijk falen. Dit is een kortetermijndenken. Maar stel u voor dat u door deze afwijzing later in een andere, veel boeiendere job, terechtkomt. Of de afwijzing geeft u meer inzicht in uw capaciteiten en andere mogelijkheden waar u zich niet bewust van was. Dit is de langetermijnvisie.
Door de mindset over de voordelen van falen op deze manier te kaderen, beïnvloeden we de welwillendheid om uit onze comfortzone te stappen. Falen wordt te vaak als één enkele transactie gezien, als een vloek. Sommige deelnemers aan een opleiding nemen liever niet deel aan een rollenspel uit angst hun gezicht te verliezen. En zolang dat het geval is, nemen we liever een brede bocht rond fouten maken. Door de langetermijnvoordelen te benoemen, kunnen we de mindset beïnvloeden, namelijk dat fouten maken ook een zegen kan zijn. Een schijnbaar doodlopende straat heeft opeens heel wat zijwegen die u eerder niet had gezien. Wie weet krijgt u zeer waardevolle tips na het rollenspel, hebt u kunnen ervaren wat u vlot afgaat en waar het nog oncomfortabel voelt. Op lange termijn zal u sneller en beter in staat zijn nieuw gedrag toe te passen door te leren uit de fouten.
Steeds meer organisaties normaliseren fouten. Heel wat internationale bedrijven organiseren met regelmaat celebrations of errors. Maar ook in ons land bestaan “fouten-feestjes”. In deze worden medewerkers aangemoedigd faalervaringen te delen met als doel falen te normaliseren en eruit te leren in de toekomst. Daarnaast helpen aangepaste processen en procedures bij het sneller detecteren en aanpakken van uitglijders. Denk hierbij aan sprints en retrospectieven die projecten opdelen in meerdere, kortere fases waarbij sneller gereflecteerd wordt of de koers en aanpak nog goed zit. Pixar stelt hierbij een voorbeeld door vroeg in het productieproces van animatiefilms fouten of twijfels bespreekbaar te maken met de ploeg. Hierbij worden ego’s bewust thuisgelaten en rekening gehouden met openhartige feedback.
Ook in de leercontext is het zinvol om activiteiten in te bouwen waarin we kunnen blunderen zolang dat veilig kan. Meer nog, het leereffect geldt niet alleen maar voor de persoon die de fout maakte. Recent onderzoek (Hartman, Van Gog, Rummel – 2021) toont aan dat studenten zelfs meer leren uit andermans fouten. Door het stuntelgedrag van de ander te observeren, anticiperen zij sneller en vermindert de foutenmarge. Een win-win voor zowel de observator als de persoon die de mist inging.
Trainers kunnen met kleine daden psychologische veiligheid creëren en deelnemers aanmoedigen uit hun comfortzone te treden. Dat kan bijvoorbeeld door op voorhand de deelnemerslijst te communiceren. Door in te schatten wie aanwezig zal zijn, ervaren deelnemers een gevoel van controle. Meer nog, door vooraf aan te geven of er verslagen gemaakt worden en met wie die al dan niet gedeeld worden, neemt dit onrust weg. Maak daarnaast met de groep afspraken over wat nodig is om de veiligheid te creëren en te garanderen. Persoonlijke faalanekdotes van trainers en leidinggevenden zijn trouwens een goede manier om het stigma rond fouten te breken. De link naar mindset is hier snel gemaakt. Regelmatige reflectiemomenten, tot slot, zijn doeltreffend om na te denken over succesfactoren én fouten die tijdens de training aan bod kwamen. Zolang eruit geleerd wordt … is falen productief.
Verdoe jij ook te veel tijd met het opvolgen van alle nieuwtjes in je feed? No worries, wij verzamelen alles wat nieuw is in de hr-wereld. Al die nieuwtjes komen wekelijks in jouw mailbox terecht.
